Spor Sakatlıkları
Spor Sakatlıkları nedir?
Spor sakatlıkları antrenmanlarda veya spor müsabakasında meydana gelir. Çocuklar özellikle bu tip sakatlıklar için risk altındadır ancak yetişkinlerde de sıkça görülebilir. Spor sakatlıkları genellikle aşırı kullanım, direkt darbe veya vücut bölümünün yapısal olarak dayanabileceğinden daha fazla kuvvet uygulanmasından kaynaklanır.
Akut ve kronik olmak üzere iki tip spor sakatlığı vardır. Bir sıçrama sonrası dengesiz yere inişten kaynaklanan ayak bileği burkulması akut sakatlık örneğidir. Kronik sakatlıklar ise kas gruplarının ve eklemlerin tekrar tekrar aşırı kullanılmasından kaynaklanır. Uygun olmayan teknik kullanımı ve yapısal anormallikler de kronik yaralanmaların gelişimine katkıda bulunabilir. Herhangi bir spor sakatlığı sonrası ilk yardım müdahalesi çok önemlidir. İlk anda basit gibi görülebilen bir sakatlık aslında daha ciddi bir sakatlığın belirtisi olabilir.
Spor Sakatlıklarının nedenleri nelerdir?
Spor sakatlıkları genellikle iki faktöre bağlı olarak meydana gelir:
Kişisel faktörler:
- Spor öncesi iyi ısınmama
- Hastalık halinde spora devam etme
- Mental olarak spora yapmaya hazır olmama
- Uzun süredir devam eden yorgunluk hali
- Spora özgü teknik açıdan yetersiz olma
- Spor için uygun fiziksel yeterliliklere sahip olmama
Çevresel Faktörler:
- Hava şartları
- Uygun olmayan zemin
- Uygun olmayan kıyafet, ekipman ve ayakkabı seçimi
Sıkça görülen Spor Sakatlıkları nelerdir?
- Kas yırtıkları
- Tendon ve ligament kopması
- Ayak bileği burkulması
- Ön çapraz bağ yırtılması
- Aşil tendonu kopması
- Kemik kırılması
- Bel ağrısı
- Stres kırıkları
- Tenisçi dirseği
- Golfçü dirseği
Spor Sakatlıklarında ilk yardım nasıl yapılır?
Antrenman veya spor müsabakası sırasında bir sakatlık meydana geldiğinde yapılacak ilk müdahale spora devam etmemek olacaktır. Sakatlık halinde spora devam edilmesi durumunda var olan sakatlık daha ciddi bir duruma gelebilir. Sakatlanan bölgeye yük verilmemesi ve etkilenen bölgeyi kalp seviyesinin üzerinde tutmak ilk anda önemlidir. Sakatlık alanına soğuk kompresyon uygulaması ile oluşacak ağrı ve şişliği azaltmayı sağlar. Ağrılı bölgeye uygulanacak elastik bandajlama sakatlık bölgesine destek oluşturacak ve fazla miktarda ödem oluşmasını engelleyecektir.
Spor Sakatlıklarının tedavisi nasıl yapılır?
Spor sakatlıklarında tedavi, sakatlığın tipine ve şiddetine bağlıdır. Birinci derecede meydana gelmiş bir kas yırtığı iyi bir fizyoterapi ve rehabilitasyon ile sporcunun en kısa sürede tekrar spora dönmesini sağlarken, bir tendon kopmasında cerrahi bir fiksasyon sonrası spora dönüş için yoğun bir rehabilitasyon süreci gereklidir.
Fizyoterapi ve rehabilitasyon sürecinde sporcu sakatlığının ilk anından itibaren takip edilmesi sağlıklı bir iyileşme için önemlidir. Rehabilitasyon ile sakatlanan bölgenin yeniden eski formuna kavuşması, çevre kasların kuvvetlendirilmesi ve spora özgü antrenmanlar sayesinde spora dönüş planlanır.
Spor Sakatlıkları nasıl önlenir?
Spor sakatlıklarının önlemenin en iyi yolu spor öncesi uygun şekilde ısınmak ve yapılacak olan spor aktivitesine iyi hazırlanmaktır. İyi ısınmamış kas ve tendonlar aşırı gerilmeye ve yırtılmaya eğilimlidir. Yaptığınız spor veya egzersiz için doğru hareket etmeyi öğrenmelisiniz. Farklı egzersiz türleri farklı ihtiyaçlar gerektirir. Örneğin bazı sporlarda dizlerinizi doğru zamanda bükmek omurganızın veya kalçanızın sakatlanmasını önlemeye yardımcı olur.
Spora özel, uygun ayakkabıları giymek oluşabilecek sakatlıkları önleyecektir. Uygun olmayan ayakkabılar, ekipmanlar ve giysiler sakatlık riskinizi arttırabilir. Sakatlık yaşarsanız aktiviteye yeniden başlamadan önce iyileştiğinizden emin olun. Vücudunuzun iyileşmesi için bir zamana ihtiyacı olacaktır. Sabırlı olun. Vücudunuz spora dönmenize izin verdikten sonra sakatlık öncesi yoğunlukta başlamak yerine kademeli olarak başlamanız daha doğru olacaktır. Bu sayede oluşabilecek ikincil sakatlıkları önlemiş olursunuz. Sakatlık sürecinden sonra fizyoterapistiniz iyi bir rehabilitasyon ile spora yeniden başlamanıza yardımcı olacaktır. Spora başlamadan önce yapacağınız ısınma kadar spor sonrası soğuma hareketleri de çok önemlidir. Genellikle ısınmada yaptığınız hareketleri soğuma için yapabilirsiniz.
